- Μοσούλη
- (Mosul ή αραβκ. Al Mawsil). Πόλη (664.223 κάτ. το 1987) του βορείου Ιράκ, πρωτεύουσα της επαρχίας Νινάουα ή Νινευή· η παράθεση πρόσφατων πληθυσμιακών στοιχείων καθίσταται δύσκολη, εξαιτίας της ασαφούς κατάστασης που ισχύει στην περιοχή, μετά τη στρατιωτική επέμβαση τον Μάρτιο του 2003. H Μ. βρίσκεται χτισμένη στη δεξιά όχθη του Tίγρη ποταμού, σε ύψος περίπου 300 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ περιβάλλεται από οπωρώνες και στο βόρειο τμήμα από βουνά. Επειδή βρίσκεται στο όριο των αραβικών, τουρκικών και κουρδικών γλωσσικών ομάδων είναι ελάχιστα ομοιογενής από εθνολογική και θρησκευτική άποψη. Η Μ. τοποθετημένη στο κέντρο μιας εύφορης και καλά καλλιεργημένης περιοχής αποτελεί τόπο εντατικής ανταλλαγής των προϊόντων του βαθυπέδου με τα προϊόντα της ορεινής ζώνης.
Η οικονομία της περιοχής έχει διαμορφωθεί κατά κύριο λόγο από την ύπαρξη πλούσιων πηγών πετρελαίου, καθώς και από την ανάπτυξη της βιομηχανίας που περιλαμβάνει εγκαταστάσεις διύλισης πετρελαίου, υφαντουργίας (βαμβάκι), εργοστάσια ζάχαρης, ζυθοποιεία και εργοστάσια τσιμέντου. Αξιόλογο στοιχείο στην οικονομική δραστηριότητα της περιοχής συνιστά και η χειροτεχνία (επεξεργασία μουσελίνας), οι βάσεις της οποίας τέθηκαν την περίοδο του Μεσαίωνα. Η σύνδεση της Μ. με άλλες πόλεις του Ιράκ πραγματοποιείται μέσω σιδηροδρομικού δικτύου, ενώ το οδικό δίκτυο της περιοχής εκτείνεται έως την Τουρκία. Ανάμεσα στα μνημεία καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος που περιλαμβάνει η πόλη, συγκαταλέγονται ο μιναρές και η βιβλιοθήκη του Μεγάλου Τεμένους των Oμεϊαδών, το τζαμί Nουρ αντ-Nτιν (12ος αι.) με σχέδιο σκακιέρας, που καλύπτεται με τρούλο και φέρει εξαιρετική διακόσμηση, καθώς και μερικά μαυσωλεία, που αποτελούν αναπροσαρμογή παλαιότερων χριστιανικών κτιρίων. Η πόλη αποτελεί ακόμη έδρα πανεπιστημίου, ενώ υπάρχει και αρχαιολογικό μουσείο, στο οποίο εκτίθενται εικονογραφημένα χειρόγραφα του 13ου αι.
Ιστορία. Κληρονόμος της αρχαίας Nινευή, η πόλη ιδρύθηκε από τους Άραβες στα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. Η κομβική της θέση, στην οδό που συνέδεε την Περσία με το Xαλέπι, στάθηκε η αιτία, ώστε να οριστεί από τους πρώτους χαλίφηδες (13ος αι.) πρωτεύουσα του κρατιδίου της Aλ-Tζαζίρα. Tο 1261 λεηλατήθηκε από τους Mογγόλους, ενώ ανάμεσα στον 15ο και στον 17ο αι. κατακτήθηκε από διάφορους λαούς, ώσπου, το 1638, περιήλθε οριστικά στην κυριαρχία της Τουρκίας. Tο 1918 η Μ. κατακτήθηκε από τους Άγγλους, αλλά έως το 1926 υπήρξε εντονότατη η διεκδίκηση της περιοχής τόσο από την Τουρκία όσο και από το Ιράκ. Στο ζήτημα της Μ. δόθηκε οριστική λύση με συνθήκη, που υπέγραψαν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (Αγγλία, Τουρκία, Ιράκ, 1926) βάσει της οποίας η πόλη παραχωρήθηκε στο Ιράκ. Ο πληθυσμός της Μ. μειώθηκε σημαντικά στο διάστημα 1977-80, εξαιτίας των σφοδρότατων συγκρούσεων που διεξήχθησαν ανάμεσα στην Ιρακινή κυβέρνηση και στους Κούρδους κάτοικους της περιοχής.
Η σύγχρονη κεντρική συνοικία της ιρακινής πόλης Μοσούλης, που, μαζί με την Κιρκούκ, συγκεντρώνει τις βιομηχανικές δραστηριότητες της πετρελαιοφόρας ζώνης που περιλαμβάνεται στα βόρεια της χώρας.
Dictionary of Greek. 2013.